ترک متادون از مراحل تا عوارض آن

ترک متادون می تواند منجر به بروز برخی علائم و عوارض احتمالی شود. با وجود آنکه متادون می تواند در درمان اختلالات مصرف مواد مخدر مفید باشد، ترک آن پس از مصرف شروع متادون بسیار دشوار است. افرادی که پیش از این مصرف متادون را ترک کرده اند، اغلب ترک متادون را بسیار سخت و ناخوشایند توصیف می کنند. از نظر این افراد ترک متادون حتی بدتر از ترک سایر مواد مخدر مانند هروئین است. با این حال، افرادی که تحت درمان با متادون قرار می‌گیرند، می‌توانند با کمک یک روند کاهشی، دارو را با خیال راحت ترک کنند.

اما علائم ترک متادون چیست؟ دوست دارید مصرف آن را ترک کنید اما از علائم و عوارض احتمالی آن ترس دارید؟ به طور کلی مراحل ترک متادون و راه های مدیریت عوارض آن کدامند؟ برای اطلاع دقیق از تمامی آنچه که باید در مورد ترک متادون بدانید، این مقاله از مشاوره را تا انتها بخوانید.

متادون چیست؟

متادون یک ماده مخدر دست ساخت بشر و مصنوعی است که در افرادی که مصرف مواد مخدر را ترک می کنند، برای کاهش درد عضلانی استفاده می شود. متادون در درجه اول به عنوان یک ماده افیونی، می تواند علائم ترک و میل به مصرف مواد مخدر مانند هروئین و تریاک را مهار کند.

این دارو در بسیاری از کلینیک های ترک برای افرادی که به مصرف طولانی مدت تریاک عادت داشته اند، تجویز می شود. استفاده از متادون، مدیریت علائم را آسان می کند و  باعث پیشگیری از گرایش مجدد به مواد مخدر می شود. افرادی که تصمیم می گیرند مصرف مواد مخدر را ترک کنند باید در کنار خدمات درمان اعتیاد (MAT) در جلسات مشاوره با یک روانشناس مجرب از مشاوره شرکت کنند.

متادون یک داروی طولانی اثر است، به این معنی که نسبت به بسیاری از مواد مخدر دیگر می تواند برای مدت طولانی تری در مغز و بدن فعال بماند. به همین دلیل، باید آن را در دوزهای کمتر تجویز کرد تا میل به سوء مصرف مواد مخدر و علائم ترک را به حداقل برساند. نیمه عمر متادون بین 24 ساعت تا 55 ساعت است، بنابراین می تواند تا چند روز در جریان خون فعال بماند. در حالی که هروئین تنها چند ساعت بعد از مصرف از بدن خارج می شود.

علائم ترک متادون کدامند؟

متادون به عنوان بخشی از برنامه درمان سوء مصرف مواد مخدر است و برای اهداف سم زدایی مواد مخدر و به عنوان یک داروی نگهدارنده در داروخانه ها توزیع می شود.

داروهای اپیوئیدی با شیمی مغز تعامل دارند، سطح دوپامین را بالا می برند و با اتصال به گیرنده های اپیوئیدی در مغز، عملکرد سیستم عصبی مرکزی را سرکوب می کنند. با انجام این کار، متادون و سایر داروهای مخدر می توانند نوعی عدم تعادل مصنوعی در ترکیب شیمیایی مغز ایجاد کنند. هنگامی که متادون از بدن خارج می شود، مغز می تواند دوباره ترکیبات شیمیایی خود را تنظیم کند زیرا عادت دارد به تاثیر دارو متکی باشد.

در صورت عدم مصرف مجدد متادون، علائم ترک رخ می دهد. قطع مصرف متادون باعث ناراحتی عاطفی و دردهای جسمانی می شود. معتادان این درد را با علائم آنفولانزای شدید مقایسه می کنند. علائم شدید ترک و میل به مواد مخدر قطع ناگهانی متادون را دشوار می کند. به همین علت توصیه می شود مصرف متادون را به تدریج کاهش دهید تا تأثیر عوارض کمتر شود.

علائم ترک متادون شامل موارد زیر است:

• بی خوابی
• افسردگی
• اضطراب
• بی قراری
• تحریک پذیری
• مشکلات حافظه
• گرایش به سوء مصرف مواد مخدر

افرادی که تصمیم به ترک متادون می گیرند علاوه بر عوارض بالا مشکلات جسمی زیادی نیز را تحمل می کنند. به عنوان مثال افزایش ضربان قلب، تعریق، تب و لرز، افزایش فشار خون و تنگی نفس از مهمترین عوارض ترک متادون در افراد هستند.

سایر عوارض مهم ترک متادون عبارتند از:

• اسهال
• سردرد
• استفراغ
• تاری دید
• حالت تهوع
• آبریزش بینی
• آبریزش چشم
• درد شدید معده
• درد مفاصل و کمر
• دردهای عضلانی
• گشاد شدن مردمک های چشم

مراحل ترک متادون را بشناسید.

اگر پیش از این متادون مصرف می‌کردید و اکنون آماده شروع ترک متادون هستید، قبل از بررسی نحوه سم‌زدایی متادون باید به چند نکته توجه کنید. محتمل ترین دلیل برای مصرف متادون، مدیریت علائم سوء مصرف مواد مخدر است. ترک متادون احتمالاً باعث علائم ناخوشایند ترک و گرایش شدید به مواد مخدر می شود. بنابراین اگر دارو را به‌عنوان بخشی از برنامه درمان مصرف می کنید باید قبل از ادامه، مطمئن شوید که به طور قاطعانه آماده ترک مواد مخدر هستید.

همچنین باید در نظر بگیرید که چگونه استفاده از متادون را ترک خواهید کرد. ترک ناگهانی متادون معمولاً با عوارض مرگبار همراه نیست، اما بسیار ناخوشایند است و باعث علائم شدید مانند بیماری آنفولانزا می شود. ترک ناگهانی در برخی موارد با تعریق، اسهال و استفراغ شدید همراه است و می تواند باعث کم آبی بدن شود. در این شرایط برای پیشگیری از عوارض بسیار خطرناک باید سطح مایعات بدن را به سرعت جبران کنید. بنابراین ترک کردن تدریجی متادون بسیار ایمن تر از ترک ناگهانی آن است.

در نهایت، بهترین راه برای ترک مصرف متادون، مشورت با پزشک است. ترک کردن این دارو می‌تواند فرآیند پیچیده‌ای باشد، حتی اگر با دوزهای کم داو آشنا باشید. دوز مناسب دارو اغلب به عوامل مختلفی از جمله سن، وزن و جنسیت بستگی دارد. بعلاوه، کم کردن تدریجی دارو کاری دشوار و فقط در تخصص پزشک است.

سطح وابستگی را تعیین کنید.

اولین نکته ای که باید در ترک متادون در نظر گرفته شود، میزان وابستگی به دارو برای تعیین دوز اولیه و سپس تعیین یک برنامه کاهشی است. عوامل زیادی می توانند بر وابستگی به مواد مخدر تأثیر بگذارند. اینکه فرد هر بار چه مقدار متادون مصرف می کرده است، و مدت زمان اعتیاد به متادون، همه باید در نظر گرفته شوند. اگر دوزهای زیادی از متادون برای مدت طولانی مصرف شده باشد، احتمالا سطح وابستگی بالایی دارید. در این شرایط ممکن است پزشک درمان را با دوز بیشتری از متادون شروع کند.

بررسی ها نشان می دهد که نزدیک به 2.5 میلیون نفر در ایالات متحده در سال 2012 حداقل یک بار در زندگی خود سوء استفاده از متادون را گزارش کرده اند. سوء مصرف متادون می تواند وابستگی را افزایش دهد و اگر دارو به روشی غیر از آنچه در نظر گرفته شده است مصرف شود، ترک آن برای شما مشکل تر خواهد شد.

متادون به شکل قرص های خوراکی است و باید آن را از طریق دهان مصرف کنید. این دارو از طریق سیستم گوارش متابولیزه می شود. اگر متادون به جای قرص خوارکی به شکل تزریق  مصرف شود، به طور متفاوتی وارد جریان خون خواهد شد. این وضعیت می تواند سطح وابستگی به مواد مخدر را افزایش دهد.

بنابراین باید همه این موارد را در هنگام ترک تدریجی متادون در نظر بگیرید. هدف این است که ترک دارو را با کمترین دوز ممکن شروع کنید تا از این طریق گرایش به مواد مخدر و علائم ترک به حداقل برسد.

دوز دارو را به طور تدریجی کاهش دهید.

متابولیسم، ژنتیک، جنسیت، نژاد و جنبه‌های بیولوژیکی می‌توانند در سرعت خارج شدن متادون از بدن نقش داشته باشند. به همین ترتیب این عوامل ممکن است بر نحوه کنترل دوز در حین ترک تدریجی مصرف تأثیر بگذارند.

همچنین تحمل به مواد مخدر سرعت خارج شدن متادون از بدن و دفعات مصرف آن را تحت تاثیر قرار می دهد. با مصرف متادون، میزان تحمل بدن نسبت به داو افزایش می‌یابد و با گذشت زمان، باید مقدار بیشتری از دارو را مصرف کنید تا بتواند همان تاثیر را داشته باشد. در افرادی که نسبت به مواد مخدر تحمل بالاتری دارند، متادون سریعتر از بدن خارج می شود و در نتیجه نیاز بیشتری به تنظیم دوز دارد.

متادون را زیر نظر روانپزشک ترک کنید.

در طول کاهش تدریجی مصرف متادون، دارو باید دقیقاً طبق دستور روان پرشک، با دوز دقیق و از راه خوراکی مصرف شود. اگر به نظر رسید که علائم ترک شدیدتر می شود، ممکن است پزشک دوز را کمی افزایش دهد.

کاهش تدریجی مصرف متادون ممکن است چندین هفته طول بکشد و پزشک دوز را یک بار در هفته یا بیشتر کاهش می دهد. به طور کلی مقدار کاهش مصرف متادون کاملاً شخصی است و دوزها باید بر اساس وضعیت هر شخص در طول کاهش مصرف تنظیم شوند. این مقدار می تواند از کاهش دوز 10 تا 50 درصدی در روز یا یک دوره دو هفته ای متغیر باشد. به طور خلاصه، مقدار متادون مصرف شده در هر روز سطح تحمل فرد و احساس او بستگی دارد.

یک نمونه کاهش دوز متادون ممکن است به شکل زیر باشد:

• پزشک دوز را به صورت تدریجی کاهش می دهد تا زمانی که به 30 میلی‌گرم در روز برسد.
• پس از سه تا پنج روز، دوز دارو 5 میلی گرم دیگر کمتر می شود و به 25 میلی گرم کاهش پیدا می کند.
• پزشک بسته به وضعیت جسمی شما دوز دارو را هر سه تا پنج روز کاهش می دهد تا به 10 میلی گرم در روز برسد.
• در آخر باید دوز مصرفی خود را هر هر سه تا پنج روز2.5 میلی گرم کاهش بدهید تا بالاخره مصرف متادون شما به صفر برسد.

عوارض ترک متادون را کنترل کنید.

یکی از موارد مهمی که در طول کاهش متادون باید در نظر گرفت، عوارض احتمالی ترک است. از آنجایی که متادون به آرامی کاهش می یابد، علائم ترک باید به حداقل برسد. به این معنی که مقدار دوز دقیق دارو باید توسط پزشک تنظیم شود.

در طول کاهش تدریجی مصرف متادون، هدف این است که این عوارض را به حداقل برسانید تا احتمال عود سوء مصرف مواد کاهش پیدا کند. بازگشت به مصرف متادون یا مواد مخدر مانند تریاک و هروئین، پس از سم زدایی یا یک دوره پرهیز، می تواند تا حد زیادی خطر مرگ را افزایش دهد. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های ایالات متحده آمریکا (CDC) هشدار می دهد که نزدیک به 50 نفر هر روز در ایالات متحده به دلیل مصرف بیش از حد داروی مخدر جان خود را از دست می دهند.

باید به خاطر داشته باشید که در طول درمان از مصرف سایر داروهای ضعیف کننده سیستم عصبی مرکزی مانند بنزودیازپین ها، داروهای خواب آور و داروهای ضد افسردگی خودداری کنید. این داروها می توانند باعث تشدید اثرات متادون در شما شوند.

سبک زندگی خود را بهبود ببخشید.

تغییر سبک زندگی یکی از نکات بسیار مهمی است که می تواند به افراد در ترک سریع تر متادون یا هر مخدر دیگری کمک کند. بنابراین در طول دوره ترک، باید خواب و استراحت کافی داشته باشید، روزانه حداقل 8 لیوان آب بنوشید و از همه مهمتر از وعده های غذایی سالم و متعادل استفاده کنید. رعایت این نکات می تواند به بهبودی سریع تر شما کمک کند و همچنین باعث مدیریت بهتر علائم می شود. در صورت امکان از مصرف زیاد کافئین در مواد غذایی مختلف مانند چای، قهوه یا انواع شکلات خودداری کنید.

یوگا، مدیتیشن ذهن آگاهی، انجام سرگرمی های مورد علاقه، ورزش و ماساژ درمانی می توانند به کاهش استرس و ارتقای سلامت کلی شما کمک کنند. نکته مهم این است که ذهن خود را با انجام سرگرمی ها یا فعالیت های جذاب و رضایت بخش مشغول نگه دارید.

داروها همچنین می‌توانند راهکار مفیدی برای کمک به رفع برخی از عوارض ترک باشند. بنابراین اگر درد عضلانی زیادی را در خود احساس می کنید، پزشک احتمالا داروهایی را برای تسکین یا کاهش درد شما تجویز خواهد کرد.

چگونه علائم ترک متادون را مدیریت کنیم؟

حتی با کاهش تدریجی مصرف متادون، باز هم ممکن است علائم ترک ناراحت کننده ای مانند حالت تهوع، بی قراری، تب، تعریق، بی خوابی، خستگی و بدن درد را تجربه کنید. بنابراین باید تا حد امکان خواب و استراحت خود را در این دوران افزایش بدهید. اگر قاطعانه تصمیم به ترک متادون دارید بهتر است که از قبل با علائم ترک آشنا باشید تا در طول دوره بهتر بتوانید علائم را مدیریت کنید.

علائم ترک مانند دردهای عضلانی و آبریزش بینی معمولا بسیار شبیه آنفولانزا است. استراحت و خواب کافی باعث می شود تا بدن شما بهتر بتواند خود را با زندگی بدون متادون سازگار کند. همچنین نوشیدن آب زیاد را حتما جزء برنامه های روزانه خود قرار بدهید. زیرا تعریق و اسهال که از عوارض مهم ترک است، باعث از دست دادن سریع آب بدن می شود شود. بنابراین برای پیشگیری از عوارض خطرناک باید حتما آب و مایعات از دست رفته بدن را به سرعت جایگزین کنید.