دلایل افت تحصیلی فرزندان

 

یکی از مسائل مهم و مشکلاتی که بعضاً برخی فرزندان دچار آن می‌شوند افت تحصیلی آن‌ها است که والدین و مربیان باید توجه ویژه‌ای نسبت به آن داشته باشند، پیامدهای بی توجهی و ساده انگاری به آن می‎‌تواند برای ما و فرزندانمان بسیار سنگین باشد، والدین می‌توانند با آگاهی از دلایل افت تحصیلی فرزندان و همچنین راه های جلوگیری از افت تحصیلی دانش آموزان، کمک قابل توجهی به آن‌ها کرده و مانع آسیب‌های جبران ناپذیر در آینده به فرزندان خود شوند. 

تعریف افت تحصیلی

همانطور که از معنای لغوی آن پیداست کلمه‌ی افت، به نقصان، کمی و کاستی اشاره دارد و موضوع افت تحصیلی بصورت کلی پایین آمدن و کاهش نسبی فعالیت‌ها، عملکرد و نتایج تحصیلی دانش‌آموز نسبت به ماه قبل و یا پایه‌ی قبل است که حتی می‌تواند به دلایل کاهش ظرفیت یادگیری او و تکرار پایه تحصیلی باشد.

به طور واضح‌تر دانش‌آموزی که برای مدت 2 ماه نمرات میانگین 17 داشته ولی در یک ماه اخیر متوسط نمرات او به 14 رسیده است، این نشانه‌ی افت تحصیلی این دانش آموز است و حتی برای دانش‌آموزی که اغلب نمرات بالایی داشته ولی در پایه جدید یا چند ماه اخیر نمرات او سیر نزولی محسوسی داشته است نیز صدق می‌کند زیرا افت تحصیلی کاملا نسبی است.

دلایل افت تحصیلی فرزندان

عواملی که باعث افت تحصیلی فرزندان می‌شود می‌تواند متأثر از 3 عامل باشد، عوامل فردی، عوامل خانوادگی و عوامل مربوط به سیستم آموزشی و مدرسه، که در ادامه به بررسی هر یک می‌پردازیم.

دلایل افت تحصیلی فرزندان: عوامل فردی

هوش و توانایی ذهنی

یکی از عوامل تاثیر گذار در بروز افت تحصیلی در فرزندان توانایی ذهنی و هوش آن‌ها است، این یک واقعیت است که توانایی ذهنی و هوش در افراد مختلف متفاوت است ولی لازم به گفتن است که درصد موارد افت تحصیلی به دلیل هوش و توانایی ذهنی بسیار اندک است، مهمتر از هوش دانش‌آموز، پشتکار و صبر است که می‌تواند او را در مسیر پیشرفت تحصیلی موفق گرداند.

انگیزه

انگیزه عاملی است که فرد را به سوی هدف سوق می‌دهد، می‌توان رابطه مستقیمی بین بی انگیزگی و بی علاقگی قائل شد، داشتن انگیزه موجب می‌شود فرزند شما با علاقه، پشتکار و تلاش بیشتری به سمت هدف حرکت کند و نداشتن انگیزه یکی از عوامل اصلی افت تحصیلی و همچنین عدم تلاش او برای پیشرفت است.

عدم تمرکز و بی توجهی

بسیار واضح است زمانی که فرزند شما تمرکز نداشته باشد و با بی توجهی به مطالعه بپردازد حتی اگر از هوش و استعداد بالایی هم برخوردار باشد نخواهد توانست میزان یادگیری مناسبی را داشته باشد و همین امر می‌تواند روند پیشرفت تحصیلی او را کند و حتی منفی کند.

مشکلات عاطفی

در هر دوره‌ای از مراحل رشد فرزند مشکلات عاطفی می‌تواند با ایجاد فشار روانی، مشغول کردن ذهن، از دست دادن انرژی ذهنی و عدم تمرکز، باعث افت تحصیلی هر دانش‌آموزی شود.

شرایط نامناسب جسمانی

برخی از دانش آموزان توان بدنی ضعیفی دارند و یا به دلیل عدم داشتن سلامت عمومی و ابتلای بیشتر به بیماری‌ها به دلیل ضعف بدن نمی‌توانند فعالیت و تلاش مناسبی برای تحصیل خود داشته باشند، موارد دیگری از مشکلات جسمی مانند ضعف در شنوایی، بینایی، ناراحتی‌های عصبی، حرکتی نیز عوامل دیگری هستند که می‌تواند در افت تحصیلی دانش‌آموز تاثیر گذار باشند.

دلایل افت تحصیلی فرزندان: عوامل خانوادگی

شرایط و محیط خانواده

شرایطی که خانواده برای مطالعه و تحصیل فرزند خود محیا می‌کنند یکی دیگر از عوامل افت تحصیل و یا پیشرفت تحصیلی فرزند است. والدین ممکن است مانع تمرکز و توجه کافی فرزند شوند.

والدین با ایجاد محیطی آرام و مساعد یادگیری، اجتناب از برگزاری مجالس و مهمانی‌ها در ایام امتحانات فرزند، عدم ایجاد تنش و مشاجرات در محیط خانه، می‌توانند به پیشرفت تحصیلی فرزند خود کمک کنند.

مشکلات مالی والدین

در صورت فقر مالی خانواده و نداشتن تغذیه می‌تواند موجب افت تحصیلی فرزند شود.

کنترل نامناسب فرزندان

فقدان یکی از والدین، طلاق پدر و مادر، فقر فرهنگی و سواد والدین و حتی تاثیر خواهر و برادران و الگو برداری از آن‌ها.

 عوامل سیستم آموزشی و مدرسه

عدم تنظیم صحیح برنامه درسی

گاهی برنامه تدریس از طرف مدرسه مناسب نیست.

پیش داوری‌های معلمان نسبت به دانش‌آموزان می‌تواند موجب عدم موفقیت و افت تحصیلی ‌دانش آموزان شود. به معلمان توصیه می‌شود از پیش‌داوری‌های منفی نسبت به دانش‌آموزان اجتناب کنند زیرا بر عدم موفقیت و افت تحصیلی دانش‌آموز تأثیر گذار خواهد بود.

برخورد و رفتار معلمان

معلمان نقش مهمی در رشد دانش‌آموز دارند. معلم‌های بداخلاق تاثیر زیادی در افت تحصیلی آن‌ها دارند. اگر نحوه برخورد با دانش‌آموز مناسب نباشد. می‌تواند با پیدا کردن نگرش منفی و بیزاری از تحصیل باعث افت تحصیلی او شود.

تغییر مکرر معلم

تغییر مکرر معلم توسط خانواده باعث افت تحصیلی دانش‌آموز می شود. برخی از دانش‌آموزان انعطاف پذیری و سازگاری زیادی با تغییر معلم ندارند.

عوامل دیگری نیز مربوط به مدرسه و سیستم آموزشی وجود دارد که می‌تواند در افت تحصیلی فرزند تاثیر داشته باشد، شرایط فیزیکی نامناسب مانند سرما و گرمای بیش از حد، عدم نظافت و نور مناسب، تعداد زیاد دانش‌آموزان در کلاس و شلوغی بیش از حد، عدم کنترل مناسب کلاس توسط معلم، کمبود وسایل کمک آموزشی، فقدان انضباط در کلاس و مدرسه، مزاحمت‌ها و شوخی‌های نامناسب در محیط آموزشی، عدم آشنایی معلمان با روش‌های جدید آموزشی، عدم ارزشیابی معلمان توسط مدیر .