اضطراب اجتماعی کودکان چیست؟ درمان اضطراب اجتماعی کودکان چیست؟

اضطراب اجتماعی در کودکان چیست؟

اضطراب اجتماعی کودک (Social anxiety in children) به بیقراری و انجام رفتارهای غیر طبیعی و بهم ریختگی هیجانات عادی کودک در برخی محیط ها را می گویند. این حالت باعث آزار ذهنی و روحی کودک با قرار گرفتن در آن محیط می شود.

هراس اجتماعی در کودکان چیست؟

ترس از قرار گرفتن در جمع برخی محیط ها با حضور یا عدم حضور فرد یا افرادی که کودک با آن ها احساس امنیت روانی میکند را هراس (فوبیا) اجتماعی (Social phobia in children) می نامند که باعث آزار ذهنی کودک و عدم کنترل احساسات با قرار گرفتن در آن موقعیت می شود.

تفاوت هراس اجتماعی با اضطراب اجتماعی:

همانگونه که از تعاریف مشخص است این دو عنوان شباهت های بسیار زیادی از جهات مختلف با یکدیگر دارند اما تفاوت های اساسی نیز با یکدیگر دارند. مهمترین نکته قابل بررسی در این موضوع که تفاوت بین این دو را مطرح میکند علت نگرانی ها و نگرش ها و دغدغه کودک در قرار گرفتن در آن جمع یا محیط یا اجتماع میباشد. نکته بعدی این است که علائم هراس اجتماعی شدیدتر از اضطراب اجتماعی میباشد.
به طور کلی هر آن چیزی که احساس امنیت روانی کودک را از او بگیرد باعث ترس و اضطراب و هراس او خواهد شد. این آسیب شناسی موضوع از اهمیت بسیار بالایی برخوردار میباشد.
نکته بعدی و بسیار مهم این است که نباید این دو عنوان (هراس و اضطراب کودکان) را با اختلال کمرویی در کودکان یکسان دانست چون اختلال کمرویی مقوله ای جدا و کاملا متفاوت می باشد.

دلایل هراس اجتماعی در کودکان:

هراس اجتماعی در کودکان میتواند علت های (Causes of social phobia) مختلف و متعددی داشته باشد  که در اینجا سعی داریم به هفت مورد از آن ها اشاره نماییم:
1) مورد سوء استفاده قرار گرفتن کودک در آن محیط
2) دیدن آزار جنسی و یا جسمی کودک در آن محیط
3)  دیدن حادثه ای ناگوار و یا وحشتناک که باعث برانگیخته شدن احساسات کودک گردیده شده است
4) دیدن صحنه ای دردناک و یا ترسناک در آن محیط یا اجتماع
5) ایجاد هراس ذهنی قبلی والدین نسبت به آن محیط و یا یک جمع
6) ترساندن کودک با کلمات مستعارمثل قو قو،غول،و…..که باعث نقش بستن آن در ذهن کودک در آن محیط میگردد.
7) استفاده از بلندی و یا مکانهای خطرناک و یاتهدید کردن کودک، در راستای تربیت نمودن او ،و قرار دادن وی در اماکن و اجتماعاتی که کودک احساس امنیت روانی خود را از دست بدهد.

دلایل اضطراب اجتماعی در کودکان:

اضطراب اجتماعی در کودکان میتواند علل مختلف (Causes of social anxiety) و متعددی دارد که در اینجا به 10 مورد از آن اشاره می نماییم:

1) فرزند پروری غلط و نا درست
2) اضطراب والدین که کودک نا خود آگاه تحت تاثیر آنان قرار میگیرد.
3) مشکل توجه و تمرکز در کودک که بایستی ارزیابی گردد.
4) عدم تفاهم والدین که اصل بسیار مهم و ضروری میباشد.
5) ناکامی های متعدد در کودک
6) عدم اطمینان قلبی کودک به مراقب و والدخود
7)طرد کودک از سمت والد یا مراقب
8) توجه افراطی به خواهر یا برادر کودک
9) اتفاق ناخوشایند برای کودک در آن محیط یا اجتماع
10) تمسخر کودک

 

نشانه های اضطراب و هراس اجتماعی در کودکان :

1) امتناع از قرار گرفتن در یک محیط یا محل مشخص
2) جویدن ناخن در موقعیت
3) تعریق در موقع قرار گرفتن در موقعیت
4) گریه و بهانه گیری در موقعیت
5) گاهی لکنت در گفتار ایجاد میشود
6) فشردن دست و بدن خود به بدن والد و یا مراقب در موقعیت
7) صحبت کردن در مورد ترس و اضطرابش از یک موقعیت مشخص با والد یا مراقب
8) گاهی سکوت مطلق در کودک ایجاد میشود.
9) خیره شدن به یک نقطه مشخص و در یک موقعیت و یا محل خاص

درمان اضطراب اجتماعی کودکان یا هراس اجتماعی آنان:

9  مورد راهکار برای پیشگیری و درمان و کاهش (Treatment and reduction) هراس و اضراب اجتماعی کودکان:
1) اولین و مهمترین توصیه اینست که والدین بایستی این اطمینان را با رفتارشان به کودک نشان بدهند که پدر و مادر همدیگر را دوست دارند و نوازشگر و آرامشگر همدیگر هستند.
2) کودک را نباید در راستای تربیت و فرزند پروری از القاب و الفاظ و کلمات غیر واقعی ترساند و در ذهن او این موارد را تبدیل به یک نگرانی و دغدغه نمود.
3) به هیچ عنوان نباید کودک مورد تمسخر قرار گیرد.
4) به هیچ عنوان نباید کودک با سایر کودکان مقایسه گردد.
5) میزان ابراز عشق و علاقه بین فرزاندان بایستی به اندازه و مساوی باشد.
6) نقاط ضعف کودک به رخ کشیده نشود بر عکس تا جایی که میتوان بایستی از نقاط قوت کودک حرف زد و آنها را یادآور شد تا اعتماد به نفس کودک پایین نیاید. (در مورد نقاط ضعف کودک بایستی شناسایی و تلاش برای بهبود آن انجام شود)
7) تربیت جنسی کودک بسیار مقوله مهم و اساسی است که والدین باید به آن توجه کنند و در مورد نقاط خصوصی بدن آموزش هایی به کودک داده شود
8) والدین در صورت مضطرب بودن، اضطراب خود را کنترل و درمان نمایند.
9) در صورت بروز هر یک از علائم ذکر شده در نشانگان از همکاران مشاور ما در حوزه کودک کمک دریافت نمایند.

درصورت مشاهده هر یک از نشگانگان ذکر شده در بالا و همچنین دریافت جواب سوالات پایین با مشاورین ما در ارتباط باشید.

آیا کودک شما از تاریکی به شدت میترسد؟
آیا کودک شما از دیدن پسر همسایه در راه پله میترسد؟
آیا کودک شما از دیدن افراد مشخص در فامیل دچار اضطراب میشود؟

امیر ممقانیه روانشناس کودک و نوجوان