گاباپنتین برای افسردگی و اختلال دوقطبی

گاباپنتین برای افسردگی و اختلال دوقطبی و درمان سایر بیماری های روانی دیگر و حتی اختلال مصرف الکل استفاده می شود. چون گاباپنتین یک دارو  بدون نسخه است که افراد زیادی آن را برای درمان بسیاری از علائم خود مصرف می کنند. اما آیا واقعا گاباپنتین برای افسردگی و اختلال دوقطبی موثر است و افسردگی و اختلال دوقطبی را درمان می کند؟ عوارض مصرف گاباپنتین برای افسردگی و اختلال دوقطبی چیست؟ ما در این مقاله از مشاوره سعی کرده ایم هر آنچه که باید در مورد گاباپنتین برای افسردگی و اختلال دوقطبی بدانید را مورد بررسی قرار دهیم تا در صورت نیاز بتوانید با اطلاعات کامل عوارض آن را مصرف کنید.

گاباپنتین یک داروی تجویزی ضد تشنج است که با نام های تجاری متعددی از جمله نورونتین، گرالیس، گابارون و فاناترکس شناخته می شود. این دارو توسط سازمان غذا و دارو FDA  در دسامبر 1993 برای مصارف اصلی زیر تایید شد:

• تسکین درد عصبی از زونا
• آرام بخش برای درمان سندرم پاهای بیقرار
• کنترل انواع خاصی از تشنج در افراد مبتلا به صرع

علاوه بر آن گاباپنتین در روانپزشکی نیز برای درمان بیماران مبتلا به اختلالات خلقی و اضطرابی مقاوم به درمان و همچنین ترک الکل و استرس پس از سانحه استفاده می شود. این دارو با کاهش هیجان غیرعادی در مغز برای تشنج و تغییر روشی که بدن درد را برای درد عصبی احساس می‌کند، اثربخشی خودش را نشان می دهد.

محققان دقیقا نمی دانند که گاباپنتین چگونه برای درمان افسردگی و اختلال دوقطبی موثر است و چه تاثیری بر روی بیماران می گذارد. اما برخی از کارشناسان اخیراً گاباپنتین را به عنوان یک ماده کنترل شده طبقه بندی کرده اند، زیرا احتمال سوء مصرف آن وجود دارد که باعث بروز عوارض و مسمومیت ناشی از مصرف بیش از حد آن می شود.

گاباپنتین برای افسردگی و اختلال دوقطبی چگونه باید مصرف شود؟

قبل از شروع درمان افسردگی با گاباپنتین، باید یک معاینه پزشکی کامل و آزمایش خون و ادرار برای رد هر گونه بیماری زمینه ای احتمالی انجام دهید. ارزیابی های پزشکی مهم هستند زیرا گاباپنتین می تواند باعث عدم تعادل هورمونی شود. مانند هر داروی دیگری، اگر به گاباپنتین حساسیت دارید، نباید از آن استفاده کنید.

علاوه بر آن بهتر است قبل از مصرف گاباپنتین در صورت ابتلا به هر یک از موارد زیر سریعا با پزشک خود مشورت کنید:

• دیابت
• تشنج
• بیماری ریه
• بیماری کبد یا قلبی
• اعتیاد به مواد مخدر یا الکل
• مشکلات کلیوی (یا اگر تحت دیالیز هستید)
• اختلالات خلقی، افسردگی یا دوقطبی یا اگر تا به حال به خودکشی یا اقدام به خودکشی فکر کرده اید

مطالعات کافی برای درک خطرات دقیق گاباپنتین در صورت بارداری یا شیردهی انجام نشده است. برای همین در صورت زنان در دوران بارداری و شیردهی باید در مورد مصرف گاباپنتین با پزشک خود مشورت کنند. FDA گاباپنتین را در دسته حاملگی C قرار داد. طبق مطالعات انجام شده بر روی حیوانات، شواهدی از از دست دادن جنین وجود دارد. با این حال، هیچ مطالعه ای بر روی انسان انجام نشده است. با وجود همه اینها، کارشناسان بر این باورند که فواید مصرف گاباپنتین ممکن است بر خطرات آن بیشتر باشد.

آیا گاباپنتین برای افسردگی و اختلال دوقطبی موثر است؟

گاباپنتین معمولاً برای درمان اضطراب به تنهایی استفاده نمی شود. بیشتر اوقات، برای کاهش علائم اضطراب و برای افرادی که افسردگی یا اختلال دوقطبی نیز دارند، تجویز می شود. (اضطراب معمولاً با افسردگی و دوقطبی همراه است.) چون مصرف آن به تنهایی و فقط برای اضطراب ممکن است مؤثر نباشد. بررسی های صورت گرفته نشان می دهد که مصرف گاباپنتین شاید بهتر از دارونما برای درمان اختلال اضطراب فراگیر (GAD) باشد، اما تاثیر زیادی نسبت به دارونماها ندارد. نتایج ممکن است کمی امیدوارکننده‌تر برای اختلال اضطراب اجتماعی باشد.

آزمایش‌های بالینی برای درمان افسردگی با گاباپنتین نیز بسیار ضعیف هستند. تا به امروز، هیچ مطالعه علمی وجود ندارد که نشان دهد این گاباپنتین برای افسردگی به تنهایی موثر باشد. با این حال، برخی شواهد حکایتی وجود دارد که نشان می دهد این دارو مفید است، به خصوص در مورد بیمارانی که با داروهای ضد افسردگی استانداردتر بهبود پیدا نمی کنند.

همچنین در حال حاضر، شواهد خوبی وجود ندارد که نشان دهد گاباپنتین می تواند برای درمان افراد مبتلا به اختلال دوقطبی استفاده شود. اما مصرف آن به تنهایی موثر و کافی نیست.

آیا مصرف گاباپنتین در ترک الکل موثر است؟

گاباپنتین ممکن است در درمان اختلال مصرف الکل و ترک آن مفید باشد. بررسی ها نشان می دهد که گاباپنتین (به‌ویژه 180 مورد) دوز میلی گرم) در درمان ایمن وابستگی به الکل و علائم مرتبط با عود از جمله بی خوابی، نارسایی، و ولع مصرف می تواند موثر باشد.

مصرف گاباپنتین برای درمان افسردگی، اضطراب و اختلال دوقطبی مانند هر داروی دیگری می تواند با بروز برخی عوارض احتمالی همراه باشد که برخی از آنها عبارتند از:

• سرگیجه
• دوبینی
• خستگی
• لرزش
• خواب آلودگی
• نیستاگموس (حرکت غیر ارادی چشم)

برخی از عوارض گاباپنتین برای درمان افسردگی که ممکن است به ندرت بروز پیدا کنند، عبارتند از:

• درد قفسه سینه
• لرز
• سرفه
• تب
• تنگی نفس
• گلو درد
• خستگی
• از دست دادن حافظه
• درد (یا تورم) در بازوها یا پاها
• ادرار دردناک یا مشکل
• مدفوع غیر طبیعی (سیاه و قیری)
• افسردگی، تحریک پذیری یا سایر تغییرات خلقی یا روانی

اما مصرف گاباپنتین در مبتلایان به بیماری های روانی می تواند با بروز عوارض دیگری همراه باشد که برخی از آنها عبارتند از:

• تحریک
• شیدایی
• پارانویا
• کاهش میل جنسی
• افزایش میل جنسی

مقدار و نحوه مصرف گاباپنتین برای درمان افسردگی

به طور معمول، پزشک برای شروع مصرف گاباپنتین، دوز 300 میلی گرم یک بار در روز، معمولاً در شب، را تجویز می کند. سپس ممکن است مصرف دوز هر سه تا پنج روز افزایش پیدا کند. برخی از افراد 600 میلی گرم در روز مصرف می کنند، برخی دیگر به 3600 میلی گرم در روز افزایش می یابند که حداکثر دوز تایید شده توسط FDA است.

اگر گاباپنتین برای افسردگی به عنوان تثبیت کننده خلق و خو یا ضد افسردگی استفاده شود، دوز آن معمولا بین 900 تا 2000 میلی گرم در روز است. اما، پزشک معالج شما می تواند دوز دارو را برای نتایج بهتر نیز افزایش دهد. برخی از افراد حدود یک هفته پس از شروع درمان شاهد بهبود علائم خود هستند. برخی دیگر به حدود یک ماه زمان نیاز دارند تا بهبود قابل توجهی را مشاهده کنند. نیمه عمر گاباپنتین حدود شش ساعت است، بنابراین باید سه تا چهار بار در روز مصرف شود تا بیشتر اثربخشی خودش را نشان دهد.

نحوه قطع مصرف گاباپنتین

مانند سایر داروهای روانگردان، مصرف باید گاباپنتین را به تدریج کاهش دهید. برخی علائم ترک شناخته شده وجود دارد که احتمال بروز آنها در هنگام قطع ناگهانی بیشتر است. عوارض ترک دارو بیشتر در افرادی دیده می شود که دوزهای بالایی از دارو را مصرف می کنند و به طور ناگهانی مصرف دارو قطع می کنند. پس بهتر است دارو مصرفی خود را طبق دستور پزشک قطع کنید.

عوارض مصرف بیش از حد گاباپنتین برای افسردگی

مصرف بیش از حد گاباپنتین حتی می تواند منجر به مرگ شود. گزارش‌هایی مبنی بر سوء مصرف گاباپنتین به تنهایی و همراه با مواد افیونی، FDA را بر آن داشت تا بیانیه‌ای هشداردهنده (در دسامبر 2019) در مورد خطر مرگبار افسردگی تنفسی در مورد مصرف گاباپنتین منتشر کند. علائم مصرف بیش از حد عبارتند از:

• آتاکسی (کاهش هماهنگی عضلات)
• اسهال
• افتادگی پلک
• خواب آلودگی و بی حالی
• دوبینی
• برانگیختگی
• کم تحرکی
• لکنت زبان

در صورت مصرف بیش از حد گاباپنتین و بروز علائم ترک بهتر است سریعا به پزشک مراجعه کنید.

سوالات متداول

تفاوت بین گاباپنتین و سایر داروهای تثبیت کننده خلق و خو چیست؟ گفته می شود، لیتیوم (که احتمالاً دارویی است که افراد مبتلا به اختلال دوقطبی با آن آشنا هستند) تفاوت های قابل توجهی با گاباپنتین دارد. لیتیوم در دسته ای به نام عوامل اختلال دوقطبی قرار دارد. گاباپنتین در دسته ای به نام داروهای ضد تشنج قرار می گیرد. ساختار شیمیایی آنها یکسان نیست و در بدن متفاوت عمل می کنند. علاوه بر استفاده برای دوقطبی، هر دو برای صرع نیز استفاده شده اند.

گاباپنتین چه تفاوتی با والپروات و کاربامازپین دارد؟ ادعاهایی وجود دارد که گاباپنتین در تسکین حالت های دوقطبی مختلط در افرادی که از والپروات یا کاربامازپین تسکین نگرفته اند، موثر بوده است. به نظر می رسد که گاباپنتین بیشتر از دو داروی دیگر در درمان تسکین اضطراب و بی قراری کمک می کند. به همین ترتیب، نشان داده شده است که برای انواع خاصی از دیسکینزی دیررس مفید است.

آیا مشکلات احتمالی تداخلی برای افرادی که کاربامازپین، والپروات یا لیتیوم مصرف می کنند وجود دارد؟ هیچ تداخلی بین گاباپنتین و والپروات، کاربامازپین یا لیتیوم گزارش نشده است.

آیا گاباپنتین با سایر نسخه ها یا داروهای بدون نسخه مانند مهارکننده های MAO تداخل دارد؟ گاباپنتین می تواند سطح غلظت برخی از داروهای ضد بارداری خوراکی را تا 13 درصد افزایش دهد. تا آنجا که MAO، این ترکیب خاص هیچ مشکل خاصی ایجاد نمی کند، اما همیشه باید پزشک و داروساز خود را از تمام داروهایی که مصرف می کنید مطلع کنید.

سخن آخر

سازمان غذا و دارو هشدار جدی در مورد گاباپنتین در سال 2019 صادر کرد . طبق گفته FDA، مشکلات تنفسی ممکن است در بیمارانی که مشکلات تنفسی زمینه ای دارند (یا در افراد مسن) زمانی که گاباپنتین (Neurontin، Gralise، Horizant) یا پره گابالین (Lyrica، Lyrica CR) همراه با سایر داروهایی که سیستم عصبی مرکزی را تضعیف می کنند مصرف شود، رخ دهد.

علاوه بر این، بررسی های زیادی در مورد مصرف گاباپنتین برای درمان اضطراب، اختلالات خلقی یا دیسکینزی دیررس (حرکات غیرقابل کنترل) صورت نگرفته است. پس بهتر است قبل از مصرف گاباپنتین برای درمان افسردگی مانند هر دارویی، در صورت داشتن هر گونه سوال یا نگرانی، همیشه با یک روانپزشک با تجربه از مشاوره مشورت کنید تا بتوانید از بروز عوارض احتمالی وضعیت خود پیشگیری کنید.