درک کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی

درک کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی شاید سخت باشد اما مهم است. علائمی که همراه با بیش فعالی هستند برای یک انسان خیلی بد به نظر می رسند. به هر حال همه ی ما گاهی با بی توجهی موقت، عصبانیت و پرخاشگری، واکنش های تکان دهنده، نداشتن کنترل و… مواجه می شویم. این حقیقت باعث می شود بسیاری از افراد تصور کنند که تشخیص بیش فعالی تنها بهانه ای برای رفتارهای بد است و یک ناتوانی حقیقی نخواهد بود. برخی می گویند “من می توانم خودم را کنترل کنم پس آن ها هم می توانند”. اغلب درک درستی از بیش فعلی وجود ندارد.

از تشخیص و تست ها گرفته تا درمان بیش فعالی، بسیاری از والدین با اطلاعات دریافتی گیج شده و اغلب نیز اطلاعات کافی در مورد این اختلال ندارند.

اگر کمی به عقب برگشته و به بیش فعالی مانند هر شرایط حاد دیگر در دوران کودکی نگاه کنید، مثل آسم، دیابت یا صرع، به عنوان والدین بهتر می توانید از کودک بیمار خود مراقبت کرده و به او کمک کنید.

علائم بیش فعالی

علائم اختلال کم توجهی–بیش فعالی اغلب در سه بخش اصلی دسته بندی می شود که شامل موارد زیر است:

• فعالیت زیاد یا مدام در حال حرکت بودن (فعالیت بیش از حد).
• مشکل در توجه کردن (عدم توجه) و پرت شدن حواس به سادگی.
• رفتارهای تکان دهنده یا انجام کاری بدون فکر کردن به آن (رفتارهای نامعقول).

به یاد داشته باشید همه ی کودکان به سادگی حواسشان پرت شده یا ممکن است کمی بیش فعال باشند. برای درک علائم واقعی بیش فعالی، این علائم باید باعث نوعی ناکارآمدی برای کودک شوند، در کارهای مدرسه مشکل ساز گردند، باعث شده به سختی بتوانند دوست یافته یا روابط خود را حفظ کنند و…

انواع بیش فعالی و درک کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی

کودکان حتی اگر همه ی علائم بیش فعالی را نداشته باشند بازهم ممکن است به این اختلال مبتلا باشند. علت این است که اختلال بیش فعالی انواع متفاوتی دارد، از جمله:

• اختلال بیش فعالی، نوع بی توجه. که شامل کودکانی می شود که اغلب علائم عدم توجه را دارند. مانند عدم توانایی در توجه کافی به جزئیات، پرت شدن ساده ی حواس، فراموشکار بودن و…
• اختلال بیش فعالی، نوع رفتارهای تکانشی. که شامل کودکانی است که اغلب علائم بیش فعالی داشته و کارهای بدون فکر انجام می دهند. مثلا بی قراری زیاد، به سختی می تواند یک جا بنشیند. زیاد صحبت می کند. مدام در حال حرکت است. بین صحبت های دیگران می پرد. نمی تواند منتظر بماند تا نوبتش شود…
• اختلال بیش فعالی، نوع ترکیبی. اگر کودک تمامی علائم اصلی اختلال بیش فعالی را دارد.

افراد زیادی اختلال بی توجهی و اختلال بی توجهی-بیش فعالی را دو چیز متفاوت می دانند و بر این باورند که بی توجهی-بیش فعالی یا ADHD برای کودکانی است که فعالیت زیاد داشته و ADD یا اختلال کم توجهی برای آن هایی که این طور نیستند. هردو اختلال های بی توجهی-بیش فعالی و اختلال بی توجهی اصطلاحاتی عمومی برای اختلال بیش فعالی-کم توجهی هستند و واقعا نوع اختلال فرد را توصیف نمی کنند.

تشخیص اختلال کم توجهی–بیش فعالی

والدینی که به دنبال تستی سریع برای این اختلال هستند اغلب ناامید می شوند. متاسفانه تست خون، ایکس ری یا دیگر تست هایی برای این اختلال وجود ندارد. به جای آن متخصص کودک را برای بررسی علائم زیر تحت نظر می گیرد:

• پزشک از والدین کودک در طول مصاحبه سوالاتی باز و متمرکز می پرسد.
• یک لیست سوال یا چک لیست علائم بیش فعالی را آماده کرده یا یک ارزیابی برای نمره دهی به علائم به والدین و معلمان می دهد.
• کود را برای وجود علائم دیگر کنترل می کند، مانند اختلال رفتار، اختلال خلع سلاح مخالف (امتناع از دستورات بزرگسالان)، افسردگی، اضطراب و عدم توانایی در یادگیری.

تست های دیگری برای بیش فعالی وجود دارد. با این وجود گفته می شود تست های تشخیصی دیگر نمی توانند همیشه وجود این اختلال را درست نشان دهند. از جمله این تست ها می تواند تست عملکرد عادی غده ی تیروئید، برسی تصویر مغز ( MRI، CT، SPECT، اسکن ها و…)، نوار مغزی یا الکتروانسفالوگرافی، تست های بررسی عملکرد مداوم یا CPTs.

وقتی نگران ابتلای کودک خود به اختلال بیش فعالی هستید پزشک متخصص اطفال جای خوبی برای شروع است. البته متخصصان دیگری نیز برای انجام این تست ها وجود دارند، از جمله متخصص روان برای کودکان یا مشاوره ی کودکان.

درمان اختلال بیش فعالی–کم توجهی

با وجودی که به نظر می رسد درمان های زیادی وجود دارد که می توانید برای درمان کودک مبتلا به این اختلال استفاده کنید تنها دو نوع از آن توسط انجمن تخصصی آمریکا تایید شده است. این درمان های پیشنهادی برای اختلال بیش فعالی عبارتند از داروها، از جمله داروهای محرک یا غیرمحرک و رفتار درمانی.

متخصصان می گویند رفتاردرمانی می تواند شامل “آموزش والدین در رفتاردرمانی و کلاس هایی برای مداخلات رفتاری آن ها” باشد و تمرکز روی “مشکلات رفتاری کودک و مشکلات او در روابط با خانواده” یا رفتار او در کلاس درس می باشد.

بیشترین مشکل در مورد داروهای درمان اختلال کم توجهی-بیش فعالی این حقیقت است که این داروها محرک هستند و این موضوع بر اساس عوارض جانبی است که ایجاد می کند. در ابتدا تنها دو دارو برای این اختلال وجود داشت، ریتالین و آدرال و این دو نیز در چند دوز محدود بودند. اغلب این بدان معنا بود که کودک باید عوارض جانبی داروها را تحمل کند، از جمله افزایش وزن، بی خوابی یا حتی در صورت ادامه ی مصرف دارو تغییراتی در شخصیت.

خوشبختانه امروزه داروهای انتخابی بیشتری برای درمان اختلال بیش فعالی وجود دارد و هریک نیز در دوزهای متنوع تری ارائه می گردند. شما به سادگی می توانید دوز مناسبی برای کودک خود پیدا کنید تا در کنار اینکه فواید آن را به بیشترین حد می رسانید بتوانید تا حد ممکن عوارض جانبی احتمالی را کاهش دهید.

داروهای متداول برای درمان اختلال بیش فعالی عبارتند از:

• داروهای غیرمحرک
• داروها بر پایه ی آمفتامین
• داروها بر پایه ی متیل فنیدات (یا ریتالین)

درک کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی در کنار دارو مهم است. این داروها در مدت زمانی که اثر دارند (کوتاه مدت یا طولانی مدت)، عوارض جانبی (که می تواند در هر کودکی متفاوت باشد) و در شکلی که در دسترس هستند (کپسول، قرص، پچ پوستی و…) با هم تفاوت دارند. اگر یک دارو برای شما موثر نبود متخصص کودک می تواند دوز آن را تنظیم کرده یا آن را با داروی دیگری جایگزین نماید، تا وقتی که داروی مناسب برای کوک شما را پیدا کند.

اگر داروهای درمان بیش فعالی کودک شما خوب تاثیر نداشت شاید نیاز به کمک های بیشتری داشته باشید، از جمله:

• رفتار درمانی
• تغییراتی در مدرسه
• داشتن خواب خوب در شب
• تست های بیشتر برای تایید ابتلای واقعی کودک به بیش فعالی

اگر با وجود درمان های موثر باز هم بیش فعالی کودک شما ادامه داشت ارزیابی کودک توسط یک متخصص روان یا متخصص کودکان می تواند به شما کمک کند.